به گزارش سایت رسمی فوتبال برتر؛ مقایسه کیفیت بد ورزشگاه شهدای شهر قدس که جایگزین ورزشگاه آزادی بوده در مقایسه با کیفیت و استاندارد بالای ورزشگاه‌های مدرن کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اخیراً برای جامعه ایران حرف و حدیث‌های زیادی در بر داشته است. بسیاری از فوتبال‌دوستان معتقدند ورزشگاه آبروی هر کشور بوده و دولت‌ها نباید با برند خود شوخی کنند.
این موضوع برای اقتصاددانان هم محل بحث و تأمل بوده است. اقتصاددانان که از سال‌ها پیش درخصوص روند کند سرمایه‌گذاری در کشور و به‌ویژه پیشی گرفتن استهلاک سرمایه از سرمایه‌گذاری در دهه سوخته ۹۰ هشدار داده و نگرانی خود را ابزار کرده بودند، حالا هم معتقدند برای عبور از این وضعیت که ورزشگاه یکی از آن چالش‌هاست، باید رشد اقتصادی بالایی داشته باشیم، چالش تحریم‌ها باید از بین رفته یا تعدیل شود تا از این مرحله عبور کنیم.
از این کلیات که بگذریم، بررسی‌ها نشان می‌دهد اولین هدف‌گذاری دولت (خبر اعلامی وزیر ورزش) که ساخت ورزشگاه ۱۱۰ هزار نفری است، در سطح دنیا چندان مخاطب و طرفداری نداشته و تمایل اغلب کشورها و دولت‌های محلی به احداث ورزشگاه‌های کم‌خرج‌تر با ظرفیت ۵۰ تا ۷۰ هزار و بعضاً ۷۵ هزار نفری است. دلیل آن افزایش پلکانی هزینه‌های ساخت و نگهداری با افزایش ظرفیت ورزشگاه است.
درخصوص هزینه‌ها، معمولا هزینه‌های احداث پروژه‌های لوکس ۳۵۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار و پروژه‌های کم‌خرج‌تر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار بوده (البته که از میزان مبلغ کمتر هم می‌توان ورزشگاه ساخت) و مدت زمان احداث هم در دنیا عمدتاً تا چهار سال است. درمجموع نباید وزارت ورزش بدون برنامه و تحت شرایط احساسی فعلی تصمیم بگیرد و پروژه‌ای را کلید بزند که در دوره سالمندی دهه شصتی‌ها به بهره‌برداری برسد. توجه داشته باشیم طول مدت اتمام پروژه‌های عمرانی در ایران از ۱۰ سال در اواخر دهه ۸۰ به ۱۶ تا ۱۷ سال در سال‌های اخیر رسیده است.
«احمد دنیامالی» وزیر ورزش و جوانان اخیراً با اشاره به پروژه ساخت مجموعه ورزشی بزرگ تهران گفت: «برای ورزشگاه جدید ۱۱۰ هزار نفری هم پیگیر هستیم و این یک مجموعه و کار خیلی بزرگی است و به‌زودی مصوبه آن را از دولت خواهیم گرفت تا در مجموعه شهر آفتاب و اراضی محدوده مرقد حضرت امام آن را به اجرا برسانیم».
بررسی‌ها نشان می‌دهد در جهان تاکنون فقط چند ورزشگاه یا استادیوم بالای ۱۰۰ هزار نفر وجود داشته است. ورزشگاه «نارندرا مودی» که قبلاً با نام ورزشگاه «موترا» شناخته می‌شد یک استادیوم کریکت است که با ۱۳۲ هزار نفر ظرفیت، بزرگترین ورزشگاه و استادیوم ورزشی جهان است. «رانگرادو می‌دِی» دومین ورزشگاه بزرگ فوتبال در جهان واقع در پیونگ‌یانگ کره‌شمالی است که ظرفیت آن بین ۱۱۴ تا ۱۱۵ هزار نفر ذکر شده است. استادیوم میشیگان و استادیوم بیور هرکدام با ۱۰۶ تا ۱۰۷ هزار نفر، در رتبه‌های سوم و چهارم و هر دو هم در ایالات متحده آمریکا قرار دارند که جزو سه کشور پرجمعیت دنیا محسوب می‌شود.
استادیوم‌های اوهایو، کایل فیلد، ورزشگاه نیلند و استادیوم تایگر همه در ایالات متحده و با ظرفیت حدود ۱۰۲ هزار نفر، دیگر بزرگترین استادیوم‌های جهان هستند. پس از این استادیوم‌ها، نوبت به استادیوم‌های ۱۰۰ هزار نفری می‌رسد که ورزشگاه آزادی تهران هم در بین آن‌هاست. البته اخیراً مراکش که یکی از کشورهای برگزار‌کننده جام‌جهانی ۲۰۳۰ در کنار کشورهای اسپانیا و پرتغال است، قصد دارد استادیوم لوکسی به نام «استادیوم حسن دوم» با ظرفیت ۱۱۵ هزار نفر بسازد. در آمریکا هم گفته می‌شود ظرفیت استادیوم بانک‌آو از ۷۳ تا ۷۴ هزار نفر، امکان دارد به ۱۰۷ هزار نفر برسد.
درمجموع با توجه به اینکه با افزایش قابل توجه ظرفیت استادیوم‌ها، هزینه ساخت و نگهداری آن پلکانی بالا می‌رود، کشورها و دولت‌های محلی تمایل چندانی به ساخت ورزشگاه‌های با ظرفیت بالای ۷۵ یا ۸۰ هزار نفر ندارند. توجه داشته باشید که حفظ امنیت تماشاگران هم در چنین ظرفیت‌هایی دشوار است و تمایل سازنده‌ها و دولت‌ها ساخت ورزشگاه‌هایی با ظرفیت کمتر است تا هم امنیت افراد تأمین شود و هم اینکه ورزشگاهها در تمام بازی‌ها به صورت کامل پُر شود و صندلی خالی به چشم نخورد.
با این حال به‌نظر می‌رسد از هزینه و مدت ساخت تا ظرفیت ورزشگاهها، همه چیز در کشور ما با سایر نقاط جهان فرق می‌کند! در سال‌های اخیر چندین ورزشگاه در ایران به بهره‌برداری رسیده است. یکی از این ورزشگاهها، استادیوم ۲۵ هزار نفری امام رضا است که به گفته «محمدمهدی برادران»، رئیس وقت هیأت فوتبال خراسان در سال ۱۳۹۵ هزینه‌های انجام‌شده آن به ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است. لازم به ذکر است ورزشگاه امام رضا در سال ۱۳۸۴ استارت خورد و در سال ۱۳۹۵ تکمیل شد. با توجه به اینکه در این مدت میانگین نرخ دلار حدود ۱۹۰۰ تومان بوده (از ۹۰۰ تومان تا ۳۵۰۰ تومان)، با احتساب هزینه ۲۰۰ میلیارد تومانی برای این ورزشگاه، می‌توان گفت هزینه دلاری ورزشگاه امام رضا حدود ۱۰۵ میلیون دلار بوده است. این رقم با بزرگترین ورزشگاه‌های ساخته شده در سال‌های اخیر برابری می‌کند و یا حداقل نزدیک به آن است. برای مثال ورزشگاه «بنیتو ویامارین» در اسپانیا با ظرفیت ۶۰ هزار نفر (تقریباً سه برابر ورزشگاه امام رضا) با هزینه ۷۶.۳ میلیون دلار ساخته شده است. یا مجموعه ورزشی ۵۰ هزار نفری بحرین که علاوه بر استادیوم فوتبال، میزبان سایر رشته‌های ورزشی هم است تنها ۲۵ میلیون دلار بیشتر از ساخت ورزشگاه امام رضا خرج برداشته و با ۱۳۰ میلیون دلار در حال ساخت و ساز است.
دیگر ورزشگاه جدیداً ساخته شده در ایران، استادیوم صنایع مس کرمان است. به گفته مدیرعامل صنایع مس بودجه ۴ هزار میلیاردی برای ساخت ورزشگاه جدید در کرمان هزینه شده است. گفته می‌شود کلنگ ساخت این ورزشگاه در سال ۱۳۸۵ زمین خورد ولی در طول ۱۸ سال گذشته اتفاقات مختلفی سبب شد تا افتتاح این پروژه عمرانی هم مانند سایر پروژه‌های عمرانی کشور با تأخیر قابل‌توجهی همراه باشد. این ورزشگاه با ظرفیت ۳۰ هزار نفر، در زمینی به مساحت ۳۸ هکتار احداث شده و دارای امکاناتی ازجمله ۵ زمین چمن، سالن‌های ورزشی، رختکن و... است. با در نظر گرفتن اینکه رقم ۴ همت ارزش روز هزینه تکمیل ورزشگاه بوده، هزینه احداث این ورزشگاه به ۶۷ میلیون دلار خواهد رسید. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود فرایند ساخت ورزشگاه ۳۲ هزار نفری «B&H Arena» بوسنی که ورزشگاه مدرن و ملی این کشور محسوب می‌شود، ۴۴ میلیون دلار خرج بردارد.
نگاهی به آمارهای بین‌المللی درخصوص هزینه ساخت ورزشگاهها نشان می‌دهد این هزینه‌کردها به چند مؤلفه بستگی دارد. اول طول زمان اجرای پروژه است. هرچه زمان پروژه طولانی‌تر شود، با افزایش تورم، به هزینه‌های احداث هم افزوده خواهد شد. همچنین لوکس بودن یا لوکس نبودن ورزشگاه و خدمات جانبی هن تأثیر زیادی در افزایش هزینه‌های احداث دارد. برای نمونه در کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس که پول نفت دست آنها باد کرده، هزینه احداث از همه‌جای دنیا بیشتر بوده و حتی اعتراض فیفا را هم در پی داشته است. در جام‌جهانی ۲۰۲۲، قطری‌ها برای استادیوم بین‌المللی خلیفه که ظرفیت آن نزدیک به ۴۶ هزار نفر بوده، حدود ۳۷۴ میلیون دلار هزینه کرده‌اند. قطری‌ها برای ورزشگاه ۴۵ هزار نفری «احمد‌بن‌علی» ۳۶۰ میلیون دلار، برای ورزشگاه ۶۹ هزار نفری «البیت» ۸۴۷ میلیون دلار، برای ورزشگاه ۲۰ هزار نفری «الجنوب» ۶۵۶ میلیون دلار، برای استادیوم ۴۰ هزار نفری «شهر آموزش» ۷۰۰ میلیون دلار و همچنین برای ورزشگاه ۸۰ هزار نفری «لوسیل» ۷۶۷ میلیون دلار هزینه کرده‌اند.
مورد قابل تأمل دیگر، احداث ورزشگاه ۱۱۵ هزار نفری «استادیوم حسن دوم» در مراکش است که این کشور با هدف برگزاری جام‌جهانی ۲۰۳۰ در کنار کشورهای اسپانیا و پرتغال قصد احداث آن را دارد. این ورزشگاه لوکس هزینه ۴۵۵ میلیون دلاری برای مراکش خواهد داشت و طی ۴ سال آینده قرار است احداث آن به اتمام برسد. در آمریکا هم هزینه احداث و بازسازی ورزشگاهها نسبتاً بالاست. اما در کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین هزینه‌ها بازهم وابسته به میزان لوکس بودن پروژه است. احداث ورزشگاه‌های ۵۰ تا ۷۵ هزار نفری در سطح جهان در حالت نرمال و پروژه‌های غیرلوکس، هزینه‌ای بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار داشته و در پروژه‌های لوکس ۳۵۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار هزینه در بردارد. همچنین در مورد مدت‌زمان اجرای پروژه عمدتاً شروع تا اتمام پروژه ۴ سال طول می‌کشد. البته این درحالی است که در ایران احداث ورزشگاهها بعضاً در بهترین حالت ۱۰ سال و در بدترین حالت ۱۵ تا ۲۰ سال هم طول می‌کشد.
با این حال اگر ولخرجی‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس و پروژه‌های ورزشگاه‌های لوکس جهان را فاکتور بگیریم، با هزینه‌هایی بسیار کمتر و بسته به ظرفیت استادیوم می‌توان ورزشگاه‌هایی احداث کرد که بین ۳۰ میلیون دلار تا نهایتاً ۱۵۰ میلیون دلار هزینه دارند. استادیوم‌هایی که می‌توانند هم از لحاظ سخت افزاری به رشد و پیشرفت فوتبال کشور کمک کنند و هم اینکه برند و آبروی یک کشور در سطح جهان باشند.
ویرایش تگ ها
تا کنون نظری ثبت نشده است!